Μονοπάρι-Κάστελος-Αρμένοι

Την Κυριακή 31 Μαρτίου 2013 ο Ορειβατικός Σύλλογος Χανίων, διοργάνωσε μια πολύ ευχάριστη πεζοπορική εξόρμηση στο νομό Ρεθύμνου και συγκεκριμένα στη διαδρομή: Μονοπάρι-Κάστελος-Αρμένοι, στο κεντροδυτικό τμήμα του νομού.
Η συμμετοχή στην εκδρομή ήταν αρκετά μεγάλη και επιτυχημένη και με σύμμαχο τον ηλιόλουστο και ανοιξιάτικο καιρό ξεκινήσαμε από τα Χανιά, γεμάτοι προσδοκίες για μια ενδιαφέρουσα και αξιόλογη πεζοπορία.
Ακολουθώντας την εθνική Χανίων-Ρεθύμνου και στρίβοντας στον κόμβο της Επισκοπής, φτάσαμε μέσω ενός στενού και γεμάτου στροφές δρόμο στο ημιορεινό χωριό Μονοπάρι, το οποίο στην πραγματικότητα αποτελεί γειτονιά του χωριού Βαρσαμόνερο.
Περίπου στις 10 το πρωί αρχίσαμε την πεζοπορία μέσα από τα στενά δρομάκια του χωριού με πρώτο αντικειμενικό στόχο την προσέγγιση του γενοβέζικου κάστρου Μπονριπάρο, στο οποίο ουσιαστικά οφείλει και το χωριό Μονοπάρι το όνομά του.
Το κάστρο απέχει από το χωριό περίπου 20 λεπτά με κανονικό βάδισμα και προσεγγίζεται μέσα από έναν καλογραμμένο και ευθύ χωματόδρομο, ενώ όσο ανεβαίναμε προς το κάστρο είχαμε την ευκαρία να απολαύσουμε το ανοιξιάτικο τοπίο της κρητικής υπαίθρου, με τον οργασμό των ανθισμένων λουλουδιών, τους καταπράσινους ελαιώνες ολόγυρα να καλύπτουν το τοπίο, αλλά και πλήθος από στάνες και αιγοπρόβατα να συμπληρώνουν το σκηνικό της αισθητικής δημιουργίας της φύσης.
Πλησιάζοντας προς το κάστρο αρχικά ξεπρόβαλε η μπροστινή του πλευρά, φαντάζοντας τόσο επιβλητική και απόρθητη από κάτω, γαντζωμένο κυριολεκτικά πάνω στο ύψωμα Κάστελος.
Μετά από μια μίνι ελαφρ'ως κοπιαστική πεντάλεπτη ανηφόρα, εισήλθαμε μέσα στο κάστρο, το οποίο είναι πλήρως εγκαταλελειμένο και ερειπωμένο, έρμαιο της φθοράς του χρόνου, απροστάτευτο, αλλά συνάμα και μυστηριώδες, έχοντας να διηγηθεί αμέτρητες ιστορίες που εκτυλίχθηκαν για αιώνες στα στενά του όρια.
Αναφέροντας μερικά ιστορικά στοιχεία για το κάστρο, είναι χτισμένο σε μια φύσει οχυρή τοποθεσία που έκανε το φρούριο απόρθητο από ξηράς, όχι τυχαία επιλεγμένη από τον ιδρυτή του κάστρου Γενοβέζο αρχιπειρατή και κόμη της Μάλτας Ενρίκε Πεσκατόρε το 1187.
Του έδωσε το όνομα Μπονριπάρο που σημαίνει ισχυρό κάστρο, ενισχύοντας έτσι ακόμα περισσότερο τη φήμη του αήτητου.
Μέρος από τα τείχη του φρουρίου και τοίχοι μερικών κτηρίων σώζονται ακόμα και σήμερα, όμως βρίσκονται σε εντελώς άθλια κατάσταση, με την έλλειψη συντήρησης και ενδιαφέροντος από πλευράς αρχαιολογικής υπηρεσίας να είναι εμφανής, με τα αγριόχορτα και τα δέντρα να καταστρέφουν το πολιτιστικό μνημείο, διαβρώνοντας ότι έχει απομείνει πλέον όρθιο.
Στους πρόποδες του κάστρου, απλώνεται ένας πανέμορφος κάμπος με υπέροχη θέα προς τα γύρω υψώματα και χωριά, με το τοπίο να είναι θαμνώδες, αλλά να υπάρχουν και μεγάλες συστάδες από αιωνόβιες ελιές, χαρουπιές, καρυδιές, πλατάνια και άλλα μνημειώδη δέντρα.
Αφού εξερευνήσαμε το κάστρο βγάζοντας αρκετές φωτογραφίες, μας έγινε μια μικρή ιστορική αναδρομή για το κάστρο από ξεναγούς και στη συνέχεια κατηφορίσαμε προς τους πρόποδες του υψώματος για να κατευθυνθούμε προς το χωριό Κάστελος.
Η πορεία που ακολουθήσαμε μέχρι το χωριό ήταν μέσα από ένα βατό, σχετικώς ανηφορικό σε ορισμένα σημεία χωματόδρομο, χωρίς την παραμικρή παρουσία βουνίσιου μονοπατιού.
Στο τοπίο τριγύρω κυριαρχούσαν οι ελιές, τα πλατάνια και οι θάμνοι, αφήνοντας πίσω μας το πολυθρύλητο κάστρο που προκαλεί το δέος απ' όποια οπτική γωνία και αν το δεις.
Εν συνεχεία μπήκαμε σε ένα πανέμορφο πλατανόδασος με τους ανθισμένους έβενους να σχηματίζουν λειβάδια μέσα στο δάσος και ακολουθώντας το δασικό δρόμο με την ανοιξιάτικη φύση να έχει μεγάλα κέφια προσφέροντας στο μάτι μοναδικές εικόνες φτάσαμε στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής όπου πραγματοποιήσαμε μια μεγάλη στάση για ξεκούραση.
Το παλιό μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής στο χωριό Κάστελος, αποτελεί μια ιδανική επιλογή για μια ευχάριστη εξόρμηση στη φύση, όπου το φυσικό περιβάλλον είναι θαυμάσιο, ενώ υπάρχει και διαμορφωμένος χώρος για ξεκούραση.
Αφήνοντας πίσω μας την Αγία Παρασκευή ξεκούραστοι και φρέσκοι πλέον, πήραμε την τελική πορεία που θα μας οδηγούσε στο χωριό Κάστελος.
Η διαδρομή που ακολουθήσαμε μέχρι τον Κάστελο ήταν μια πανδαισία χρωμάτων και αισθήσεων, απολαμβάνοντας υπέροχες ανοιξιάτικες εικόνες, με ολάνθιστα και καταπράσινα λειβάδια, ανθισμένους θάμνους, απέραντους ελαιώνες μέσα στην καρδιά της άνοιξης, ανεπανάληπτα μικρά δάση από κυπαρίσσια, λεύκες κλπ.
Η κρητική φύση πραγματικά στα καλύτερά της, το όνειρο κάθε φωτογράφου που λατρεύει τις λήψεις από παρθένα φυσικά τοπία.
Η πεζοπορία μας μέχρι τον Κάστελο ήταν πράγματι εντυπωσιακή από κάθε άποψη και καθόλου επίπονη, μιας και το μονοπάτι που ακολουθήσαμε ήταν πανεύκολο, στρωτό και ίσιο και το κυριότερο, μας έδωσε την ευκαιρία να απολαύσουμε τις μοναδικές αυτές στιγμές της κρητικής ανοιξιάτικης υπαίθρου, παιρνώντας παράλληλα και από ένα μοναδικό στο είδος του στην Κρήτη δάσος βελανιδιάς, γεγονός εξαιρετικά σπάνιο για το νησί.
Μπαίνοντας στον Κάστελο επισκεφθήκαμε τα εκκλησάκια των Αγίων Αποστόλων και του Αγίου Γεωργίου, κάνοντας τη δεύτερη στάση ανάπαυσης.
Η θέα από τον Άγιο Γεώργιο προς τον Κάστελο και την γύρω περιοχή είναι επίσης αξιόλογη.
Τέλος ακολουθώντας στην αρχή μερικά αγροτικά μονοπάτια που μας έβγαλαν από τον Κάστελο και στη συνέχεια από τον ασφαλτοτρωμένο δρόμο καταλήξαμε στο Υστερομινωκό νεκροταφείο των Αρμένων.
Το Υστερομινωικό Νεκροταφείο Αρμένων χρονολογείται από τον 13ο - 12ο Αιώνα π. Χ. ^[1]
Νότια της πόλης του Ρεθύμνου (10 χιλιόμετρα) και κοντά στο χωριό των Αρμένων, στη θέση Πρινοκέφαλο, στην περιοχή Μοναχή Ελιά.
Ενδιαφέρον έχει και ο τρόπος με τον οποίο αποκαλύφθηκε η ύπαρξη του αρχαιολογικού χώρου: το 1965, στο δημοτικό σχολείο Σωματά, ένας δωδεκάχρονος μαθητής κρατούσε ένα αγγείο και έπαιζε με αυτό. Ο δάσκαλός του το είδε, κατάλαβε ότι επρόκειτο για εύρημα μεγάλης αρχαιολογικής αξίας και ρώτησε πού το βρήκε.
Ειδοποίησαν τότε την Αρχαιολογική Υπηρεσία Ρεθύμνου και ο μαθητής με τον πατέρα του-βοσκός στην περιοχή- υπέδειξαν το μέρος στη Θέση Πρινοκέφαλο της (τότε) κοινότητας Αρμένων (συγκεκριμένα μια οπή στο έδαφος, από την οποία έβλεπαν να βγαίνουν ασβοί), όπου βρήκαν αυτό και άλλο ένα αγγείο και παρέδωσαν τα ευρήματα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ρεθύμνου, λαμβάνοντας σημαντική χρηματική αμοιβή.
Από το 1969 ξεκίνησαν οι ανασκαφικές εργασίες οι οποίες έφεραν στο φως εκτεταμένο νεκροταφείο υστερομινωικών χρόνων, το οποίο ανασκάπτεται συστηματικά έως σήμερα.
 Έχουν βρεθεί 220 τάφοι μέσα σε ένα όμορφο δάσος βελανιδιάς. Οι περισσότεροι τάφοι είναι θολωτοί που έχουν λαξευτεί στον μαλακό βράχο με προσανατολισμό ανατολή-δύση και έχουν λαξευτό επίσης στο μαλακό βράχο στενό διάδρομο που οδηγεί στον θάλαμο. Μόνο ένας τάφος είναι κτιστός θολωτός.
Οι τάφοι ήταν οικογενειακοί: περιείχαν πολλούς νεκρούς που αποθέτονταν είτε στο δάπεδο είτε σε σαρκοφάγους. Σε ορισμένους τάφους η προσέγγιση στο θάλαμο γίνεται με κατηφορικό δρόμο και σε άλλους με σκαλιά. Τα κτερίσματα (κεραμική - όπλα - εργαλεία - κοσμήματα), παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για την τέχνη, τη θρησκεία και την κοινωνική οργάνωση της εποχής.
Ένα σημαντικό στοιχείο της ανακάλυψης ήταν το ότι οι περισσότεροι από τους τάφους βρέθηκαν ασύλητοι και φυσικά περιείχαν πάρα πολλά και πλούσια ευρήματα. Κεραμικά αγγεία, ειδώλια, χάλκινα όπλα, ωραία κοσμήματα, πολλά εργαλεία, ένα περίαπτο με επιγραφή σε γραφή Γραμμική Α, κλπ.
Μάλλον πρόκειται για οικογενειακούς τάφους με περισσότερους του ενός νεκρούς τοποθετημένους ή στο δάπεδο ή μέσα σε πήλινες λάρνακες, οι οποίες εντυπωσιάζουν με τον ωραιότατο και πλούσιο διάκοσμό τους με θέματα από τη φύση και τις θρησκευτικές τελετές.
Οι ανασκαφές συνεχίζονται και σήμερα στόχος των τελευταίων ανασκαφικών εργασιών είναι ο εντοπισμός και η αποκάλυψη και της αντίστοιχης πόλης. Η πόλη στην οποία ανήκε το νεκροταφείο εικάζεται ότι ήταν πολυπληθής, αφού κάθε τάφος ήταν οικογενειακός και εντοπίζεται κοντά στο χωριό Κάστελλος Ρεθύμνου.
Αφού ξεναγηθήκαμε στον αρχαιολογικό χώρο των Αρμένων, όπου φιλοξενείται και ο μεγαλύτερος θολωτός τάφος της Κρήτης, καταλήξαμε για μια μικρή χαλάρωση στο τουριστικό θέρετρο της Γεωργιούπολης και νωρίς το απόγευμα επιστρέψαμε στα Χανιά.

Φτάνοντας στο Μονοπάρι και κατευθυνόμενοι προς το φρούριο Μπονριπάρο.

Μέσα στο γενοβέζικο κάστρο Μπονριπάρο.

Απολαμβάνοντας τα υπέροχα χρώματα της ρεθυμνιώτικης υπαίθρου με προορισμό τον Κάστελο.

Για ξεκούραση στο γραφικό ναό της Αγίας Παρασκευής

Η φύση είχε πολλά κέφια.

Περπατώντας στα σοκάκια του χωριού Κάστελος.

Ο ναός των Αγίων Αποστόλων στον Κάστελο.

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου στον Κάστελο.

Υστερομινωικό νεκροταφείο Αρμένων Ρεθύμνου.