Το βυζαντινό μοναστήρι του Αγίου Ελευθερίου στις Μουρνιές Χανίων, ερειπωμένο σήμερα, μετόχι της μονής Χρυσοπηγής, βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από τα Χανιά, λίγο πριν την είσοδο του Γενικού Νοσοκομείου Χανίων, ανάμεσα σε ελαιώνες, σπίτια και ένα σχολείο.
Πολύ πρόσφατα ανακάλυψα την ύπαρξη της μονής, δηλαδή έβλεπα τις ερειπωμένες εγκαταστάσεις από το δρόμο, αλλά δεν μπορούσα να προσδιορίσω και αγνοούσα εντελώς το όνομα και την ιστορική αξία, του εγκαταλελειμένου μοναστηριού, όπως και οι περισσότεροι εδώ εκτός από τους κατοίκους των Μουρνιών ίσως.
Οι πληροφορίες για το μοναστήρι στο ίντερνετ είναι απειροελάχιστες δυστυχώς, όπως και το ενδιαφέρον της πολιτείας για την ανάδειξη και αξιοπίηση αυτού του ιστορικού μνημείου, του οποίου η ύπαρξη χρονολογείται από το 17ο αιώνα, ενώ το μπροστινό του μέρος από τον 10ο αιώνα.
Περιμετρικά κατακλύζεται από ελιές, μερικά σπίτια και ένα σχολείο, εντός των ορίων του τα πάντα είναι μισοερειπωμένα, όπως οι αποθήκες, τα κελιά των μοναχών, το ελαιοτριβείο, αφημένα στη φθορά του χρόνου και της εγκατάλειψης.
Στο κέντρο του μοναστηριακού χώρου υπάρχει ένα αξιοθαύμαστο καθολικό που ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο του απλού τρίκογχου με τρούλο χρώματος γαλάζιου, η πόρτα δυστυχώς ήταν κλειδωμένη.
Τα μόνα στοιχεία που βρήκα αναφέρουν ότι η εκκλησία είχε πολύ ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, παρουσιάζοντας το σχήμα λατινικού σταυρού με το κάθετο μέρος μεγαλύτερο του οριζόντιου, με τρεις κόγχες και ένα μεγάλο κυλινδρικό θόλο χωρίς πλευρικά παρεκκλήσια
Άκμασε κυρίως επί Τουρκοκρατίας γιατί αποτέλεσε το καταφύγιο για πολλούς μοναχούς, οπότε και συνενώθηκε με την κοντινή Μονή Χρυσοπηγής, ενώ συνδέθηκε και με το Άγιο Όρος όταν ο Νικηφόρος Φωκάς επανακατέλαβε την Κρήτη από τους Άραβες.
Έχει κριθεί βεβαίως ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το 1982 και από την αρχική διαμόρφωση σώζονται η βόρεια και η ανατολική πλευρά της μονής.
Το ελαιοτριβείο που βρίσκεται στη βόρεια πλευρά κατασκευάστηκε το 1674 και ανακαινίστηκε το 1804,
Αρχικά το μοναστήρι ήταν αυτόνομο, αλλά το 1674 έγινε μετόχι της Μονής Χρυσοπηγής, με δικό του ελαιοτριβείο, έχοντας στην κατοχή του μεγάλες εκτάσεις με ελιές.
Περισσότερες πληροφορίες για το ελαιοτριβείο δίνονται από το σάιτ polelia.sedik.gr.
Βρίσκεται σε απόσταση βολής από τα Χανιά ουσιαστικά στην είσοδο του νοσοκομείου, πολύς κόσμος περνά καθημερινά από εκεί και θα αναρωτιέται ίσως, τι αντιπροσωπεύουν αυτά τα ερείπια που φαίνονται από το δρόμο ανάμεσα στις ελιές, αν μπει όμως κάποιος μέσα θα ανακαλύψει έναν αναξιοποίητο θησαυρό και ας έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο, ουσιαστικά έχει αφεθεί στη μοίρα του.
Τράβηξα και πολλές φωτογραφίες με την κάμερα μου και τις δημοσιεύω:
Πολύ πρόσφατα ανακάλυψα την ύπαρξη της μονής, δηλαδή έβλεπα τις ερειπωμένες εγκαταστάσεις από το δρόμο, αλλά δεν μπορούσα να προσδιορίσω και αγνοούσα εντελώς το όνομα και την ιστορική αξία, του εγκαταλελειμένου μοναστηριού, όπως και οι περισσότεροι εδώ εκτός από τους κατοίκους των Μουρνιών ίσως.
Οι πληροφορίες για το μοναστήρι στο ίντερνετ είναι απειροελάχιστες δυστυχώς, όπως και το ενδιαφέρον της πολιτείας για την ανάδειξη και αξιοπίηση αυτού του ιστορικού μνημείου, του οποίου η ύπαρξη χρονολογείται από το 17ο αιώνα, ενώ το μπροστινό του μέρος από τον 10ο αιώνα.
Περιμετρικά κατακλύζεται από ελιές, μερικά σπίτια και ένα σχολείο, εντός των ορίων του τα πάντα είναι μισοερειπωμένα, όπως οι αποθήκες, τα κελιά των μοναχών, το ελαιοτριβείο, αφημένα στη φθορά του χρόνου και της εγκατάλειψης.
Στο κέντρο του μοναστηριακού χώρου υπάρχει ένα αξιοθαύμαστο καθολικό που ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο του απλού τρίκογχου με τρούλο χρώματος γαλάζιου, η πόρτα δυστυχώς ήταν κλειδωμένη.
Τα μόνα στοιχεία που βρήκα αναφέρουν ότι η εκκλησία είχε πολύ ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, παρουσιάζοντας το σχήμα λατινικού σταυρού με το κάθετο μέρος μεγαλύτερο του οριζόντιου, με τρεις κόγχες και ένα μεγάλο κυλινδρικό θόλο χωρίς πλευρικά παρεκκλήσια
Άκμασε κυρίως επί Τουρκοκρατίας γιατί αποτέλεσε το καταφύγιο για πολλούς μοναχούς, οπότε και συνενώθηκε με την κοντινή Μονή Χρυσοπηγής, ενώ συνδέθηκε και με το Άγιο Όρος όταν ο Νικηφόρος Φωκάς επανακατέλαβε την Κρήτη από τους Άραβες.
Έχει κριθεί βεβαίως ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το 1982 και από την αρχική διαμόρφωση σώζονται η βόρεια και η ανατολική πλευρά της μονής.
Το ελαιοτριβείο που βρίσκεται στη βόρεια πλευρά κατασκευάστηκε το 1674 και ανακαινίστηκε το 1804,
Αρχικά το μοναστήρι ήταν αυτόνομο, αλλά το 1674 έγινε μετόχι της Μονής Χρυσοπηγής, με δικό του ελαιοτριβείο, έχοντας στην κατοχή του μεγάλες εκτάσεις με ελιές.
Περισσότερες πληροφορίες για το ελαιοτριβείο δίνονται από το σάιτ polelia.sedik.gr.
Βρίσκεται σε απόσταση βολής από τα Χανιά ουσιαστικά στην είσοδο του νοσοκομείου, πολύς κόσμος περνά καθημερινά από εκεί και θα αναρωτιέται ίσως, τι αντιπροσωπεύουν αυτά τα ερείπια που φαίνονται από το δρόμο ανάμεσα στις ελιές, αν μπει όμως κάποιος μέσα θα ανακαλύψει έναν αναξιοποίητο θησαυρό και ας έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο, ουσιαστικά έχει αφεθεί στη μοίρα του.
Τράβηξα και πολλές φωτογραφίες με την κάμερα μου και τις δημοσιεύω:
2 σχόλια:
Φιλε, η μητέρα μου, Μουρνιανή, εχει αναμνησεις απο του ελειοτριβείο το οποίο λειτουργούσε μέχρι και τη δεκατεία του 50. Μου αφηγείται ότι τότε ως παιδάκι, συμμετείχε μαζί με όλο το χωριο και τα αδέρφια της στο μάζεμμα των ελιών τις οποίες εδιναν στο μοναστηριακό ελειοτριβείο και έπαιρναν λάδι. Ειχαν χωρίσει τους διάφορους ελαιώνες και τους αναγνωριζαν με ονομασίες όπως ''Μπροστινή'', ''Τζιγγανάκι΄΄, ''Μαλτεζίνα'' κα. Μάλιστα σε ένα κελί διέμενε η γιαγιά της (χωρίς να είνια μοναχή). Πηγα προχτές, το κελί αυτό είναι εντελώς ερειπωμένο όπως και τα άλλα.Μου αναφέρει ότι στη δεκατία του 60 κάποιος δεσπότης εκρίζωσε όλες τις ελιες και φύτεψε αβοκάντο...και από τότε σταμάτησε η λειτουργία. Σημερα όπως είδες δεν έχει περιβόλια αλλά μία παιδική χαρα, το σχολείο κλπ. Δεν ξέρω ποιανού είναι αρμοδιότητα αλλά ενα αγροτουριστικό ελειοτρίβείο θα ήταν η καλλίτερη αξιοποιηση και ανάδειξη του ελειοτριβείου.
Καλημερα Ιακωβε.Επεσε το ματι μου πανω στο ιστολογιο σου και ειδα γνωρημα μερη!
Υπηρετησα στις Μουρνιες στην Ναυτικη Διοικηση Κρητης απο τον Μαιο του 1965 μεχρι τις 14 Απριλιου του 1967.
Την εποχη εκεινη,η περιοχη ηταν ενας παραδεισος!
Διπλα στο γηπεδο ηταν η χασαποταβερνα του κυρ Μιχαλη οπου πηγαιναμε πολυ συχνα.
Η παραμονη στα Χανια ειναι ενα πολυ ευχαριστο μερος της ζωης μου.
Καλημερα και καλο τριημερο.
Κωστας Σιδηροπουλος.
Δημοσίευση σχολίου