Ο πανέμορφος μεσοβυζαντινός ναός της Παναγίας Ζερβιώτισσας βρίσκεται στο Στύλο Αποκορώνου στα Χανιά σε απόσταση περίπου 25 χιλιομέτρων από τα Χανιά.
Το ναό θα χρειαστεί να ψάξουμε λίγο να τον βρούμε γιατί δε βρίσκεται σε εμφανές σημείο πάνω στο δρόμο, αλλά θα πρέπει να ακολουθήσουμε τις πινακίδες από την είσοδο του χωριού, οδηγούμενοι μέσα από έναν κακοφτιαγμένο χωματόδρομο ανάμεσα σε ελιές και περιβόλια και θα τον συναντήσουμε μετά από 5 λεπτά πορείας με το αυτοκίνητο.
Χρονολογείται από τον 11ο αιώνα χτισμένη από μοναχούς προερχόμενους από τη μονή της Πάτμου λόγω της υψηλής ποιότητας της αρχιτεκτονικής του μνημείου και είναι πραγματικά το κάτι άλλο από αρχιτεκτονικής άποψης ο ναός, αν και κακοσυντηρημένος, η πόρτα δεν είναι κλειδωμένη, οπότε ο καθένας μπορεί να ξεναγηθεί και στο εσωτερικό του.
Ο ναός εναλλακτικά ονομάζεται και Μοναστήρα λόγω του μεγάλου μεγέθους του, ενώ το όνομα Ζερβιώτισσα του δόθηκε από κάποια εικόνα της Παναγίας της Αριστεροκρατούσας, αλλά επίσης η εκκλησία είναι γνωστή και με το όνομα Σερβιώτισσα.
Είναι χτισμένος στον αρχιτεκτονικό τύπο του σταυροειδούς με τρούλο (ελάχιστοι ναοί στο τύπο αυτό περιλαμβάνονται ανάμεσα στους χίλιους περίπου βυζαντινούς της Κρήτης) με τις εξωτερικές επιφάνειες διαμορφωμένες πλαστικά με τυφλά αψιδώματα από λίθους και πλίνθος, που συνδέονται με την καλλιτεχνική παράδοση της Κωνσταντινούπολης και χρονολογείται στον 11ο αιώνα.Η κάτοψη που θυμίζει έντονα τρίκλιτη βασιλική, συνδέεται με τους ελλαδικούς μεταβατικούς ναούς, ενώ αρχαϊσμό αποτελούν και οι τρεις ημικυλινδρικές αψίδες και το τρίλοβο, με ισουψείς λοβούς παράθυρο του ιερού, καθώς και οι κάμερες που καλύπτουν τα γωνιαία διαμερίσματα.
Αρχικά υπήρχε ένας μικρός ναός στο εσωτερικό του βορείου κλίτους, ο οποίος στη συνέχεια αντικαταστάθηκε από ένα μεγαλύτερο μονόχωρο. Ύπαρξη θεμελίων προγενέστερου ναού διαπιστώθηκε και στην αψίδα και τον ανατολικό τοίχο του νότιου κλίτους. Αργότερα γύρω στα μέσα του 13ου αιώνα ανακατασκευάστηκε και τοιχογραφήθηκε το βόρειο κλίτος και στη συνέχεια κατασκευάστηκε ο σταυρεπίστεγος νάρθηκας.Το νότιο κλίτος ανακατασκευάστηκε και τοιχογραφήθηκε κατά το πρώτο μισό του 15ου αιώνα, ενώ ένα δεύτερο στρώμα τοιχογραφιών σε ορισμένα σημεία χρονολογείται στον επόμενο αιώνα. Από την ανασκαφή του νεκροταφείου γύρω από το ναό, με τα αλλεπάλληλα στρώματα τάφων, προέκυψαν αξιόλογα ευρήματα, πολλά από τα οποία φιλοξενούνται στη Βυζαντινή Συλλογή Χανίων.
Πληροφορίες για τα τεχνικά χαρακτηριστικά του ναού βρίσκονται στον ιστότοπο του πρώην δήμου Αρμένων από όπου και πήρα τις λεπτομέρειες.
Τέλος δημοσιεύω φωτιγραφίες που τράβηξα με το κινητό μου στα τέλη Σεπτεμβρίου, όταν και είχα επισκεφτεί το μνημείο, που είναι καλά κρυμμένο μέσα στα μποστάνια και τα περβόλια.
Το ναό θα χρειαστεί να ψάξουμε λίγο να τον βρούμε γιατί δε βρίσκεται σε εμφανές σημείο πάνω στο δρόμο, αλλά θα πρέπει να ακολουθήσουμε τις πινακίδες από την είσοδο του χωριού, οδηγούμενοι μέσα από έναν κακοφτιαγμένο χωματόδρομο ανάμεσα σε ελιές και περιβόλια και θα τον συναντήσουμε μετά από 5 λεπτά πορείας με το αυτοκίνητο.
Χρονολογείται από τον 11ο αιώνα χτισμένη από μοναχούς προερχόμενους από τη μονή της Πάτμου λόγω της υψηλής ποιότητας της αρχιτεκτονικής του μνημείου και είναι πραγματικά το κάτι άλλο από αρχιτεκτονικής άποψης ο ναός, αν και κακοσυντηρημένος, η πόρτα δεν είναι κλειδωμένη, οπότε ο καθένας μπορεί να ξεναγηθεί και στο εσωτερικό του.
Ο ναός εναλλακτικά ονομάζεται και Μοναστήρα λόγω του μεγάλου μεγέθους του, ενώ το όνομα Ζερβιώτισσα του δόθηκε από κάποια εικόνα της Παναγίας της Αριστεροκρατούσας, αλλά επίσης η εκκλησία είναι γνωστή και με το όνομα Σερβιώτισσα.
Είναι χτισμένος στον αρχιτεκτονικό τύπο του σταυροειδούς με τρούλο (ελάχιστοι ναοί στο τύπο αυτό περιλαμβάνονται ανάμεσα στους χίλιους περίπου βυζαντινούς της Κρήτης) με τις εξωτερικές επιφάνειες διαμορφωμένες πλαστικά με τυφλά αψιδώματα από λίθους και πλίνθος, που συνδέονται με την καλλιτεχνική παράδοση της Κωνσταντινούπολης και χρονολογείται στον 11ο αιώνα.Η κάτοψη που θυμίζει έντονα τρίκλιτη βασιλική, συνδέεται με τους ελλαδικούς μεταβατικούς ναούς, ενώ αρχαϊσμό αποτελούν και οι τρεις ημικυλινδρικές αψίδες και το τρίλοβο, με ισουψείς λοβούς παράθυρο του ιερού, καθώς και οι κάμερες που καλύπτουν τα γωνιαία διαμερίσματα.
Αρχικά υπήρχε ένας μικρός ναός στο εσωτερικό του βορείου κλίτους, ο οποίος στη συνέχεια αντικαταστάθηκε από ένα μεγαλύτερο μονόχωρο. Ύπαρξη θεμελίων προγενέστερου ναού διαπιστώθηκε και στην αψίδα και τον ανατολικό τοίχο του νότιου κλίτους. Αργότερα γύρω στα μέσα του 13ου αιώνα ανακατασκευάστηκε και τοιχογραφήθηκε το βόρειο κλίτος και στη συνέχεια κατασκευάστηκε ο σταυρεπίστεγος νάρθηκας.Το νότιο κλίτος ανακατασκευάστηκε και τοιχογραφήθηκε κατά το πρώτο μισό του 15ου αιώνα, ενώ ένα δεύτερο στρώμα τοιχογραφιών σε ορισμένα σημεία χρονολογείται στον επόμενο αιώνα. Από την ανασκαφή του νεκροταφείου γύρω από το ναό, με τα αλλεπάλληλα στρώματα τάφων, προέκυψαν αξιόλογα ευρήματα, πολλά από τα οποία φιλοξενούνται στη Βυζαντινή Συλλογή Χανίων.
Πληροφορίες για τα τεχνικά χαρακτηριστικά του ναού βρίσκονται στον ιστότοπο του πρώην δήμου Αρμένων από όπου και πήρα τις λεπτομέρειες.
Τέλος δημοσιεύω φωτιγραφίες που τράβηξα με το κινητό μου στα τέλη Σεπτεμβρίου, όταν και είχα επισκεφτεί το μνημείο, που είναι καλά κρυμμένο μέσα στα μποστάνια και τα περβόλια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου