Τετάρτη 11 Ιανουαρίου 2012

Ταμπακαριά - Χανιά

Τα Ταμπακαριά είναι η παραθαλάσσια προέκταση της ιστορικής συνοικίας Χαλέπα, των Χανίων, σε απόσταση περίπου 10 λεπτών από το κέντρο των Χανίων.
Η περιοχή των Ταμπακαριών είναι ευρέως γνωστή, γιατί στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν ήταν τόπος επεξεργασίας δερμάτων και στέγαζε τα βυρσοδεψεία της εποχής.
Ήδη από το 18ο αιώνα είχαν αρχίσει να λειτουργούν στην περιοχή τα πρώτα βυρσοδεψεία, αλλά η μεγάλη ανάπτυξη επήλθε στα μέσα του 19ου αιώνα (1830-1840), την εποχή της Αιγυπτιοκρατίας στην Κρήτη, με βάση επίσημο αραβικό έγγραφο.
Τα Ταμπακαριά βρίσκονται στην ανατολική ακτή της πόλης των Χανίων και επιλέχθηκαν ως το ιδανικό μέρος για την κατεργασία των δερμάτων, πρώτον γιατί βρίσκονται ταυτόχρονα μακριά, αλλά και κοντά στα Χανιά και δεύτερον, διότι η συγκεκριμένη τοποθεσία φιλοξενεί πάρα πολλά υπόγεια υφάλμυρα νερά, δίπλα σε αβαθή θάλασσα που ήταν χρήσιμη για το πρώτο στάδιο επεξεργασίας των δερμάτων.
Η πρώτη εγκατάσταση έγινε στο παραθαλάσσιο τμήμα της οδού Βιβιλάκη και μετά το 1920, επεκτάθηκε ανατολικότερα προς την Αγία Κυριακή.
Τη μεγάλη τους ακμή και άνθηση τα Ταμπακαριά τη γνώρισαν την εποχή του Μεσοπολέμου, σταμάτησαν να λειτουργούν στη διάρκεια της Κατοχής, ενώ μετά τον πόλεμο, νέα μηχανήματα αντικατέστησαν τα παλαιότερα, με συνέπεια την εμπορική τους γιγάντωση και την επίτευξη εξαγωγών μάλιστα με 80 ενεργά εργοστάσια τη δεκαετία του 50.
Τα βυρσοδεψεία από τη μεριά του δρόμου είναι ισόγεια, ενώ από τη μεριά της θάλασσας είναι δίπατα και τρίπατα, πετρόκτιστα με κεραμιδένιες στέγες, χωρίζονται με στενά περάσματα και σκαλοπάτια οδηγούν προς τη θάλασσα, προσαρμοσμένα στη φυσική κλίση του τοπίου και αποτελούν ένα μοναδικό αρχιτεκτονικό σύνολο.
Όμως οι χρυσές μέρες των εργαστηρίων τελείωσαν οριστικά τη δεκαετία του 1970, με το σταδιακό κλείσιμο των περισσότερων βυρσοδεψείων, ως αποτέλεσμα του βιομηχανικού εξυγχρονισμού, αλλά και της έλλειψης ενδιαφέροντος εκ μέρους των νεότερων να ασχοληθούν με το παραδοσιακό αυτό επάγγελμα.
Σήμερα ελάχιστα βυρσοδεψεία είναι ακόμη ενεργά, μόλις 6, άλλα λειτουργούν ως αποθήκες, ανακαινισμένα ξενοδοχεία και ταβέρνες, αλλά τα περισσότερα έχουν αφεθεί στο έλεος του χρόνου, ερειπωμένα και ετοιμόρροπα, παρατημένα τόσο από τους ιδιοκτήτες τους, όσο και από το κράτος παρότι έχουν χαρακτηριστεί ως παραδοσιακός οικισμός.
Πολλά κτίρια - κουφάρια με μηχανήματα επεξεργασίας των δερμάτων και με ολόκληρο τον εξοπλισμό τους απομένουν εκεί παρατημένα δίπλα στη θάλασσα, σύγχρονα μνημεία της βιομηχανικής αρχαιολογίας και πραγματικά αξίζουν ανάδειξης και προσοχής, ίσως από το δήμο Χανίων, το υπουργείο πολιτισμού και θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα μουσείο με αυτά τα ιστορικά εκθέματα, που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας των Χανίων.
Πριν λίγες μέρες είχα επισκεφτεί την περιοχή και τράβηξα πολλές φωτογραφίες, και αυτό που μου άρεσε ιδιαίτερα, ήταν ένα εγκαταλελειμένο δίπατο παλιό βυρσοδεψείο, που διατηρούσε ακέραιο σχεδόν το μηχανολογικό του εξοπλισμό, έρμαιο της φθοράς του χρόνου, από το οποίο όμως πήρα μερικές φωτογραφίες.
Ακολουθούν εικόνες από την ιστορική συνοικία των Ταμπακαριών με τα βυρσοδεψεία, απόψεις της ακτής, αλλά και από το εσωτερικό ενός παλιού εργαστηρίου επεξεργασίας δερμάτων.


6 σχόλια:

chaniabee είπε...

Δεν θα ξεχάσω ποτέ αυτή την ιδιαίτερη μυρωδιά που έπιανε τεράστια απόσταση από τα φάρμακα που έβαζαν στα δέρματα! Πολύ σκληρή δουλειά για αυτούς που δούλευαν εκεί, τα χέρια τους ήταν κατακόκκινα από τα τζιμπραγκα όπως ονόμαζαν ένα φάρμακο που χρησιμοποιούσαν. Όλα τα λύματα τα έριχναν στην θάλασσα με αποτέλεσμα να γίνετε κόκκινη η θάλασσα ! εμείς δίπλα στην κουλούρα να κάνουμε μπάνιο , να ψαρεύουμε, να μαζεύουμε αχινιούς!! Η Χαλέπα είχε όλα τα καλά και εμείς στην μέση! Στο Κουν καπι ήταν τα σφαγεία και μετέπειτα στο σοδυ του προφήτη Ηλεία, όλα τα υπολείμματα από τα σφαγεία έπεφταν στην θάλασσα, αμέσως μετά στα μπάνια τον οχετό του υπονόμου από τα λύματα του νοσοκομείου, μάλιστα καλά άκουσες, από το νοσοκομείο!! Αμέσως μετά τα ταμπακαρια που ολοκληρωνόταν το χρωματακι στην θάλασσα!! Και σε πληροφορώ φίλε μου ότι δεν θυμάμαι να βγάλαμε ούτε σπυράκι από όλη αυτήν την μόλυνση που υπήρχε εκεί!

Καίτη Βασιλάκου είπε...

Ιάκωβε, συγκινήθηκα πολύ με αυτό το σποτ και τις φωτογραφίες. Στα Ταμπακαριά έζησα τα παιδικά μου χρόνια, με πολύ παιχνίδι στους δρόμους και πολλά μπάνια το καλοκαίρι στην καφέ θάλασσα της γειτονιάς. Η μυρωδιά ήταν κάποιες μέρες ανυπόφορη και η θάλασσα βαριά μολυσμένη με τα λύματα των βυρσοδεψείων, τα λύματα του στρατιωτικού νοσοκομείου και λίγο πιο κάτω με τα λύματα των σφαγείων. Ωστόσο, όπως και ο chaniabee, έτρωγα καβούρια και πεταλλίδες και αχινούς, έκανα βουτιές από τα βράχια και άνοιγα τα μάτια μου μέσα στο θολό νερό, όπου επέπλεαν συχνά μικρά κομμάτια από προβιές. Πότε πότε είχα κάποιο δερματικό ερεθισμό που όμως περνούσε σε λίγες μέρες.
Τώρα, εδώ και πολλές δεκαετίες ζω στην Αθήνα και δεν έχω καμιά επαφή με την πόλη και τα Ταμπακαριά.

iLiAs είπε...

ποσο πολυ μου αρεσει αυτη η περιοχη..τελεια για βολτες εκει περα...και το "θαλασσινο αγερι" για μεζεδες!

καλημερα :)

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

Οι λησμονημένες γειτονιές ενός τόπου έχουν τη δική τους ιστορία. Αξίζει και πρέπει να αναδεικνύεται.

ΠΑγιαυλάς ΝΙΚΟΣ είπε...

Καλησπέρα. Πολύ ωραίο το αφιέρωμα σου, στα μέρη όπου, σύχναζα πολύ τη δεκαετία του 80. Στα 2-3 ταβερνάκια της περιοχής που λειτουργούσαν τότε, είχα ρίξει κάτι σούρες, μα τι σούρες!Με πρώτο και καλλίτερο, αυτό του Παυλή. Πριν αλλάξει ιδιοκτησίες και γίνει χάϊ, μάστ και μπουκιά και ευρώ.....

Ανώνυμος είπε...

Καλησπέρα. Ευχαριστώ για το εξαιρετικό αφιέρωμα. Ο πατέρας μου είχε ταμπακαρίο στην Αγία Κυριακή. Εύλογα τα συναισθήματα. Ευχαριστώ πολύ
Ματίνα matgaredaki@yahoo.gr